Scheldesymposium 2024: een terugblik op de break-outsessies
Het overkoepelende thema van het Scheldesymposium 2024 ‘uitdagingen’ was de rode draad voor de vijf break-outsessies. Dit jaar hadden de aanwezigen de keuze uit sessies over het Eems-Dollard-estuarium, het North Sea Port District, nieuwe inzichten uit Onderzoek & Monitoring, de herijking van de Langetermijnvisie 2030 en het Nationaal Park Scheldevallei. Tijdens de sessies was er volop ruimte voor vragen en interactie, waardoor er interessante dialogen op gang kwamen. Benieuwd wat er zoals besproken is? Lees dan snel verder.
Het Eems-Dollard-estuarium
Ook andere estuaria kennen goede samenwerkingsverbanden, blijkt in de eerste break-outsessie. Peter van Dijken en Evelien Meinders (provincie Groningen) vervolgen de openingspresentatie die ze gaven tijdens de plenaire sessie en leggen uit hoe je integraal kunt werken in een sectorale wereld. Het doel van de sessie is om iedereen die voor het Schelde-estuarium werkt te inspireren. “Wat leuk dat zoveel mensen voor deze sessie hebben gekozen!”, begint Peter. De zaal lacht en de positieve toon is gezet. Hoe gaan we ervoor zorgen dat we elkaar meer begrijpen? Dat is een van de centrale vragen waar de presentatoren op ingaan. Om de sessie af te sluiten, worden stellingen besproken zoals: begin zo vroeg mogelijk met publieksparticipatie. De verdeling van ‘voors’ en ‘tegens’ lijkt aardig gelijk. Een deelnemer die het eens is met de stelling legt uit: “Als je al een plan hebt, wordt er door de omgeving gezegd: eigenlijk is het al besloten.” Ook aan de andere kant van de zaal klinken goede argumenten: “Als je zegt ‘dit gaan we bekijken’ en je komt er vervolgens niet op terug bij bewoners, dan sta je al 3-0 achter. De omgeving is het beste geheugen van een project.” Het levert een interessant gesprek op. Peter zegt: “We kunnen hier nog uren over doorpraten!” En dat is ook zo. Nog druk in gesprek verlaten de deelnemers de sessie.
Het North Sea Port District
Marijn van Son (Ministerie van Economische Zaken) presenteert over twee grote uitdagingen in het grensoverstijgende North Sea Port District: de energietransitie en gebiedsontwikkeling. Marijn vertelt over het in 2023 opgeleverde ontwikkelperspectief voor het gebied. Dit vormt de basis voor de uitvoerings- en investeringsagenda (UIA). De UIA gaat over de grote en urgente ruimtelijke vraagstukken in het gebied: de energietransitie en verduurzamingsindustrie, bereikbaarheid en infrastructuur, zoetwaterbalans en waterkwaliteit en het industrie- en leefklimaat. De UIA kent hiervoor drie doelstellingen: prioritering voor de ruimtelijke vraagstukken, de realisatie en organisatie in fiches vastleggen en een investeringsagenda realiseren voor de komende 25 jaar. Marijn omschrijft dit als: “keuzes maken, stappen zetten en geld regelen.”
Er ontstaat al snel een dialoog tussen de aanwezigen en Marijn. Tijdens de gesprekken vallen twee onderwerpen op: bestuurlijke keuzes en (grensoverstijgende) samenwerking. Deze onderwerpen hebben veel met elkaar te maken. Zo klinkt vanuit de zaal de vraag hoe we de lastige klimaatkeuzes met elkaar moeten maken. Want waar liggen de prioriteiten en hoe beschermen we gelijktijdig de natuur in het Schelde-estuarium? Al snel blijkt hierover overeenstemming onder de aanwezigen: samenwerken is essentieel. Dit geldt niet alleen voor de samenwerking en kennisdeling tussen organisaties en ministeries, maar zeker ook voor de Vlaams-Nederlandse samenwerkingen. De sessie wordt afgesloten met een mooi signaal vanuit de zaal: “Ik wil graag oproepen om meer gebruik te maken van de bestaande samenwerkingsverbanden, zoals de VNSC. Als we de goede punten van Vlaanderen en Nederland combineren maakt ons dat gezamenlijk sterker.”
Onderzoek & Monitoring
Tijd om echt de inhoud in te duiken met de presentatie van Onderzoek & Monitoring door Joost Backx en Frederik Roose (VNSC). Zij geven een toelichting op verschillende hoofdlijnen: de resultaten van de T2021-evaluatie worden besproken, de synthese van het onderzoek 2019-2023 en het werkplan O&M 2024-2028. Zo’n dertig aanwezigen luisteren aandachtig en kijken met een geboeide blik naar de presentatie. Details worden daarbij niet uit de weg gegaan, maar er blijft genoeg ruimte over voor vragen. Zo gaat één deelnemer in op de exoten in het water van het estuarium. Wat kan daartegen gedaan worden? Dat blijkt een moeilijke klus. “We moeten er wel voldoende aandacht voor hebben, want sommige inheemse soorten verdwijnen compleet”, beargumenteert de deelnemer. “Hoe dan precies?” vraagt Frederik. “Door exoten meer op te nemen bij de soort monitoring”, suggereert de deelnemer. “Het is goed om het in ieder geval te begrijpen”, is Frederik het met hem eens. Nadat er nog meer vragen worden besproken, is het tijd om de sessie af te sluiten. “De resultaten van de T2021-rapportage zijn beschikbaar, met een beleidssamenvatting, evaluatie- en analyserapport. 900 pagina’s!” De zaal lacht. Gelukkig hebben Joost en Fredrik het rapport in deze sessie mooi samengevat.
Herijking Langetermijnvisie 2030 Schelde-estuarium
De interactieve break-outsessie over de herijking van de Langetermijnvisie 2030 (LTV 2030) start met een verzoek van Carlijn Bus (IenW), Youri Meersschaut (MOW) en Patrik Peeters (MOW) aan de aanwezigen: het is tijd om op te staan en een van de uitgestalde vlaggetjes te pakken. De kleurrijke vlaggetjes staan voor de hoedanigheid van de aanwezigen tijdens de sessie: maritiem, natuur, industrie & landbouw, ambtelijk of een andere functie. De groene vlaggetjes zijn al snel op, deze staan voor de hoedanigheid natuur. Op het grote scherm worden in drie rondes vragen en stellingen getoond, waarna de aanwezigen stelling mogen nemen aan weerzijden van de zaal. Ronde één gaat over hun kennis over de LTV 2030, ronde twee over hun mening, ronde drie over de herijking van de langetermijnvisie.
Al snel blijkt dat het met de kennis over de LTV 2030 goed gesteld is. Vanaf ronde twee wordt het interessanter. Zo werd de vraag gesteld of de LTV 2030 heeft gezorgd voor initiatie van de juiste projecten, zoals het geactualiseerd Sigmaplan, het O&M-programma en de Nieuwe Sluis Terneuzen. De aanwezigen zijn het daarmee eens, alhoewel er bij een enkeling twijfel is over de participatie binnen de projecten. Vanaf ronde drie was er veel ruimte voor dialoog, bijvoorbeeld bij de vraag of extra ontwikkelingen en functies, zoals klimaatverandering en energietransitie, meegenomen moeten worden bij de herijking van de LTV 2030. De aanwezigen zijn het hiermee eens, en een deelnemer benadrukt het belang van samenhang met het project Kustvisie en het Sigmaplan. Hij vindt dat er tempo achter moet: “We hebben niet veel tijd meer.” Terwijl de aanwezigen de zaal uitdruppelden, werd er nog druk doorgepraat. Er valt nog genoeg te bespreken!
Nationaal Park Scheldevallei
Op 13 oktober 2023 werd de Scheldevallei door de Vlaamse Regering erkend als Nationaal Park. Chris Desloover van Agentschap Natuur en Bos legt in een uitgebreide presentatie uit wat dat betekent en welke invulling hier aan wordt gegeven. “Het is bedoeld als stimuleringsbeleid”, legt hij uit. De Scheldevallei is niet het enige Nationale Park dat Vlaanderen rijk is. “Elk park heeft een specifiek DNA.” De foto’s die Chris laat zien van de verschillende parken, zijn indrukwekkend. Het plan voor de Scheldevallei bestaat uit vier pijlers: een dynamische getijdennatuur, noodzakelijke natte natuur (wetlands), watergebonden erfgoed en een bijzondere beleefbaarheid in het gebied. “Een hele heldere presentatie, dank!” reageert een deelnemer aan het eind van Chris’ verhaal.
