Volkerak-Zoommeer en Grevelingen
Waterberging Volkerak-Zoommeer en Grevelingen
De Deltawerken betekenden een grote verbetering van de waterveiligheid van de Zuidwestelijke Delta. Maar ze deden de natuurlijke overgangen van zoet naar zout water grotendeels weggevallen. Het Volkerak-Zoommeer staat nu ook niet meer onder invloed van het getij. Het is een zoetwatermeer geworden. Het zoete water bevat grote hoeveelheden voedingsstoffen die niet langer naar de zee kunnen worden afgevoerd. Dat heeft kwalijke gevolgen voor de water- en de natuurkwaliteit. En dat schaadt dan weer het toerisme en de economie. De Grevelingen is een stilstaand zoutwatermeer. In de zomermaanden kampt het met zuurstofgebrek in de diepere waterlagen, waardoor het bodemleven afsterft.
Om de problemen in het Volkerak-Zoommeer aan te pakken, startte de Nederlandse regering in 2013 een rijksstructuurvisie voor de duurzame ontwikkeling van de Grevelingen en het Volkerak-Zoommeer (RGV). Het kabinet stemde op 10 oktober 2014 in met het ontwerp van deze structuurvisie. De ontwerp-RGV in een notendop:
- Een doorlaat in de Brouwersdam verbindt de Grevelingen met de Noordzee en brengt opnieuw beperkt getij op het meer. Door de grotere uitwisseling met de Noordzee verbetert de zuurstofhuishouding van het meer. Privépartijen krijgen daarbij de kans om duurzame getijdenenergie op te wekken.
- Een doorlaat in de Philipsdam verbindt het Volkerak-Zoommeer met de Oosterschelde en brengt opnieuw beperkt getij op het meer. Zo wordt het nu zoete Volkerak-Zoommeer weer zout.
Tijdens droge en warme periodes krijgt het Volkerak-Zoommeer te maken met blauwalgen. Dat zijn bacteriën die de waterkwaliteit zwaar aantasten. Door het meer opnieuw zout te maken, kan het probleem effectief bestreden worden. Maar dan mag er geen schadelijk zout water lekken naar de omringende zoetwatergebieden. En er is ook een alternatieve zoetwatervoorziening nodig voor de huidige zoetwaterfunctie van het Volkerak-Zoommeer.
Bij stormvloed wordt in de toekomst water geborgen in het Volkerak-Zoommeer. Dat zal gebeuren wanneer de stormvloedkeringen gesloten zijn en de rivieren tegelijkertijd zeer veel water afvoeren. Bij hoogwater zijn veel sluizen gesloten en kan het water niet wegstromen naar de zee, waardoor het peil in veel rivieren gevaarlijk hoog komt te staan. Het Volkerak-Zoommeer zal dat rivierwater dan tijdelijk opvangen. Die situatie doet zich nu maar eens om de 1400 jaar voor. Door de gevolgen van de klimaatverandering kan het vanaf 2050 om de 550 jaar gebeuren.
Meer weten? Neem een kijkje op de website van de Rijkswaterstaat.
Het Volkerak ligt tussen Noord-Brabant en het Zuid-Hollandse eiland Goeree-Overflakkee. Ten westen van het Volkerak ligt de Krammer. Via de Eendracht zijn Krammer en Volkerak met het Zoommeer verbonden. Voor 1987 waren deze wateren een onderdeel van de Oosterschelde. Na de aanleg van zogenaamde compartimenteringsdammen zijn ze hiervan gescheiden en ontstond het Volkerak-Zoommeer.
De Brouwersdam sluit de Grevelingen sinds 1971 af van de Noordzee. Dit zoute meer ligt tussen Goeree-Overflakkee in het noorden en Schouwen-Duiveland in het zuiden. In het oosten vormt de Grevelingendam sinds 1965 de scheiding met het Volkerak-Zoommeer en de Oosterschelde.
Op dit moment is het nog niet duidelijk hoe de financiering eruitziet om het Volkerak-Zoommeer weer zout te maken en getij terug te brengen op de Grevelingen. Die duidelijkheid is nodig om de rijksstructuurvisie definitief vast te kunnen stellen. In 2016 zal hier mogelijk over beslist worden.
De waterberging in het Volkerak-Zoommeer is operationeel vanaf begin 2016.
Beide projecten worden gecoördineerd door Rijkswaterstaat. Hierbij wordt nauw samengewerkt met de provincies, gemeenten en waterschappen die in de Zuidwestelijke Delta opereren.
Meer weten? Zie www.zwdelta.nl