Terugblik kennisdelingssessie Onderzoek en Monitoring en brede sessie Herijking LTV2030
De Vlaams-Nederlandse Scheldecommissie (VNSC) hield op 8 mei twee sessies op het kantoor in Bergen op Zoom. Enkele tientallen aanwezigen namen deel aan de kennisdelingssessie van werkgroep Onderzoek & Monitoring (O&M) en de brede sessie van werkgroep Herijking LTV2030. O&M presenteerde de onderzoeksagenda voor 2025. Tijdens de brede sessie werd het concept van de integrale probleemanalyse voor de herijking LTV2030 gepresenteerd. Er werden volop vragen gesteld, voorstellen gedaan en discussies gevoerd!
Kennisdelingssessie Onderzoek & Monitoring
De VNSC doet onderzoek om kennis op te doen over het Schelde-estuarium, waarop het beheer kan worden afgestemd. De werkgroep O&M is verantwoordelijk voor de opvolging van het geïntegreerde monitoringprogramma en de uitvoering van het onderzoeksprogramma. Hiervoor stelt de werkgroep jaarlijks een werkplan op. De onderzoeken zijn verdeeld over de luiken Natuur, Sediment, en Monitoring, Evaluatie en Rapportage.
Jengatoren
Joost Backx (VNSC O&M – Rijkswaterstaat) start de sessie met een presentatie over het luik Natuur. Hij vertelt dat de werkgroep onderzoek wil doen naar het functioneren van het Schelde-estuarium als systeem en de effecten van klimaatverandering op de ecologie. Backx vergelijkt het ecosysteem van het estuarium met een Jengatoren. Door klimaatverandering vallen balkjes weg, die met het juiste beheer terug te plaatsen zijn.
Sedimentbalans
Frederik Roose (VNSC O&M – Mobiliteit en Openbare Werken) neemt het woord over het luik Sediment. De onderzoeken van dit luik blijven gericht op het begrijpen van systeemontwikkelingen en de sedimentbeheerstrategie (ruimtelijke verdeling van sediment). Roose vertelt dat het uitgangspunt is om het sediment in het estuarium, zoals zand, te behouden in verband met de zeespiegelstijging. Dit vraagt om kennis van de sedimentbalans – waar neemt de hoeveelheid sediment toe en af in de Zeeschelde en Westerschelde? Het onderwerp hangt samen met onder meer toegankelijkheid, want plaatselijke toename van sediment kan de scheepvaart belemmeren. Zo is de nevengeul Schaar van Valkenisse niet langer bruikbaar voor de scheepvaart.
Voorbereiding T-rapportage
Dan licht Harm de Coninck (Rijkswaterstaat) het luik Monitoring, Evaluatie en Rapportage toe. Daarbinnen gaat de aandacht uit naar (de organisatie van de) dataverzameling en evaluatiemethodieken. De groepsleden van dit luik bereiden zich daarmee voor op de T2027-evaluatie. De VNSC evalueert namelijk elke zes jaar de toestand van het Schelde-estuarium. Tot 2028 zijn de doelen van Monitoring, Evaluatie en Rapportage: de evaluatiemethodiek Schelde-estuarium verbeteren, de T2027-evaluatie voorbereiden, de ontwikkeling en het beheer van de ScheldeMonitor ondersteunen en de informatiebehoefte voor de T2027 in kaart brengen.
Vragen en aanvullende onderzoeksonderwerpen
Na afloop van de presentaties stellen de aanwezigen vragen en dragen ze aanvullende onderzoeksonderwerpen aan. Een greep uit de vragen:
- Hoe komt het bijvoorbeeld dat de sedimentatie in de Westerschelde verandert?
- Welke factoren zijn bepalend voor het sedimentbeheer?
- Worden de effecten van verontreinigende stoffen op natuur en slib voldoende onderzocht?
- Welke impact heeft de visserij op de ecologie van Schelde-estuarium?
Aanvullende onderzoeksonderwerpen zijn onder andere: de effecten van ontwikkelingen in de scheepvaart op de ecologie, de impact van stikstof op de natuur en sedimentatie in kleine havens.
Brede sessie Herijking LTV2030
Tijdens de brede sessie Herijking LTV2030 presenteert Petra Dankers (Haskoning) het concept van de integrale probleemanalyse voor de herijking LTV2030. Een werkgroep bereidt deze herijking van de Langetermijnvisie 2030 voor. De eerste fase van de herijking moet nog worden afgerond. In deze fase wordt op basis van alle kennis van het systeem een integrale probleemanalyse opgesteld. De integrale probleemanalyse is onderdeel van het plan van aanpak. Deze analyse wordt gebaseerd op literatuuronderzoek en diverse gesprekken met stakeholders.
Streefbeeld behouden
De vraag is of de probleemanalyse aanleiding geeft tot het herijken van de Langetermijnvisie 2030. De conclusie is dat er naar verwachting vóór 2050 geen redenen zijn om van een ander streefbeeld uit te gaan, maar dat voor behoud van de situatie ook na 2050 waarschijnlijk aanpassingen nodig zijn. Wel blijft onverminderd van kracht dat de natuur robuuster en veerkrachtiger wordt. Op de lange termijn is klimaatverandering het grootste aandachtspunt, omdat dit impact heeft op de bevaarbaarheid, de veiligheid en de natuur in en rond de Schelde.
Vervolgstappen
Het concept van de integrale probleemanalyse leidde tot veel vragen vanuit de zaal en zal nog grondiger met stakeholders besproken worden. Er dient nog verder nagedacht worden hoe de tweede fase wordt vormgegeven en hoe de VNSC zijn rol het beste invult. De VNSC wordt alvast gezien als een facilitator voor grensoverschrijdende kennisdeling en maatschappelijke dialoog.