Onderzoek bewijst potentie van microscopisch kleine algen voor Scheldegebied
Langs de oevers van de Schelde leven microscopisch kleine plantaardige organismen die een belangrijke rol spelen in de voedselketen en op de slikken. Wetenschappers van de Universiteit Antwerpen hebben in opdracht van de VNSC onderzoek gedaan naar deze zogeheten benthische algen. “Tot nu toe was er weinig kennis over het belang van deze algen in de Zeeschelde” vertelt onderzoekster Dorian Bas.
Primaire productie door benthische algen
Doel van het onderzoek was om een schatting te maken van de totale benthische primaire productie op de slikken van de Zeeschelde in 2020. Primaire productie is de aanmaak van nieuw organisch materiaal uit koolstofdioxide (CO2) en water, door middel van fotosynthese. “De benthische algen zetten met energie uit zonlicht koolstofdioxide en water om in zuurstof en suikers”, zegt Dorian. “Zo voorzien ze in hun eigen voedsel en groeit de hoeveelheid algen.”
Benthische algen als voedsel en verstevigers van slikken
Dorian legt uit welke rol benthische algen spelen in het gebied rond de Zeeschelde. “Op de slikken leven allerlei beestjes die benthische algen eten, zoals slijkgarnaaltjes. Wadvogels eten die beestjes weer op. De algen staan dus aan de basis van de voedselketen. Ze zorgen bovendien voor stabiele slikken door de productie van complexe koolstofketens en eiwitten die het sediment binden. Hierdoor eroderen de slikken minder snel.”
Berekening op basis van metingen
Vanwege deze belangrijke rol in het ecosysteem, is het interessant om te weten hoe groot de primaire productie is. Met andere woorden: hoeveel organisch materiaal maken de benthische algen per tijdseenheid aan? De onderzoekers maakten een berekening op basis van diverse metingen. “We maten hoeveel algen er op de slikken leven. Daarnaast voerden we metingen uit om te bepalen hoe efficiënt de algen zonlicht gebruiken en brachten we de grootte en eigenschappen van hun leefgebied – de slikken – in kaart.”
Productie verschilt per groep
De onderzoekers hielden bij de berekening van de totale primaire productie rekening met verschillen tussen groepen benthische algen. Dorian: “Door de gradiënt van zout naar zoet water, vind je verschillende algengroepen langs de Schelde. Die groepen reageren verschillend op hun omgeving. In de zoete zone zien we bijvoorbeeld meer algen in de zomer, die groep doet het goed bij veel licht. In de brakke zone liggen de pieken meer in de lente of zelfs in de winter. In deze gebieden worden in de zomer veel algen opgegeten.”
Grote potentie voor algengroei
“De benthische algen blijken opvallend productief”, vertelt Dorian. “In vergelijking met pelagische algen die in het water van de Schelde leven hebben ze een hoge primaire productie per uur en per oppervlakte. Toch is de totale productie relatief klein, omdat er weinig hoogslik is langs de Schelde – de slikzone die het meeste licht vangt. Daarom vind ik het goed dat er wordt gewerkt aan een grotere oppervlakte van slikken en schorren langs de Schelde.”
Vervolgonderzoek
De studie richtte zich op het jaar 2020. Zijn er plannen voor vervolgonderzoek? “Zeker. Het huidige onderzoek is gebaseerd op maandelijkse monsters van de hoeveelheid algen. De algen zijn echter erg dynamisch. Zo bewegen ze zich bij eb bijvoorbeeld omhoog in het slik om maximaal licht op te vangen. Bij vloed gaan ze juist weer naar beneden. Om deze dynamiek mee te nemen in de berekeningen, hebben we sensoren op de slikken geplaatst die metingen uitvoeren zonder het slik te verstoren. Door deze sensoren ook op drones te plaatsen, kunnen we de ruimtelijke verdeling van algen zelfs op moeilijk bereikbare slikken gedetailleerd in kaart brengen. Daarmee kunnen we de berekening verder verfijnen.”