Scheldesymposium 2023: een terugblik op de break-outsessies

Op het Scheldesymposium was er voor de bezoekers een uiteenlopend aanbod voor de break-outsessies. De onderwerpen waaruit zij dit jaar konden kiezen waren: data, klimaat en natuur, toegankelijkheid, zeespiegelstijging en droogte. De experts gaven allemaal hun persoonlijke draai aan de sessie, met als resultaat: veelal interactieve sessies met ruimte voor dialoog. Lees per break-outsessie wat er gedeeld en besproken is.

Data

Jelle Rondelez (Vlaams Instituut voor de Zee) liet zich voor de break-outsessie over data inspireren door een televisieprogramma waar de deelnemers, in een soortgelijk interactief format, een jaar lang gratis salaris kunnen winnen. Voor de absolute zekerheid benoemde Jelle dat de aanwezigen deze prijs helaas niet konden winnen, maar dit hield de zaal absoluut niet tegen om enthousiast deel te nemen. Op het presentatiescherm verschenen verschillende vragen over de ScheldeMonitor. Hierbij werden drie antwoordmogelijkheden geboden, die overeenkwamen met de vakken op de vloer. Vervolgens werden de deelnemers verzocht om stelling te nemen in een van de vakken. Een van de vragen was: “Hoeveel datarecords zitten er in de Scheldemonitor?” De overgrote meerderheid koos voor het vak met als antwoord 14 miljoen records; des te groter was de verbazing toen bleek dat het juiste antwoord 202 miljoen was. Ook liet Jelle handige tips zien, waardoor de deelnemers de zaal uitliepen met een hoop nieuwe kennis over het gebruik van de ScheldeMonitor.

Klimaat en natuur

“Hoe meten we de effecten van klimaatverandering op de ecologie van het Schelde-estuarium?” Deze vraag stond centraal in de break-outsessie over klimaat en natuur. Eltjo Ebbens (Ebbens Wateradvies) vertelde over de bestaande aanpak en de indicatoren die daarbij een rol spelen. Eltjo en zijn collega’s stelden de aanwezigen de vraag: “Zijn er wat u betreft nog meer factoren van belang?” Hierbij viel het Joost Backx (Rijkswaterstaat) op dat bezoekers eigen ervaringen in het gebied als indicator noemden. Ook op de andere vragen: “Waar maakt u zich het meeste zorgen over?” en “Wat kunnen we doen om de effecten te verzachten?” kwamen veel inzichtvolle reacties. Ook konden de bezoekers met post-its hun feedback en aanvullingen op de daarvoor bestemde posters plakken. De experts nemen de inzichten uit de zaal dan ook dankbaar mee in hun verdere aanpak. En een mooie afsluiting: citizen science, ook wel burgerwetenschap, werd benoemd als aanvulling op de wetenschappelijke modellen en kennis.

Zeespiegelstijging

Bij de break-outsessie over zeespiegelstijging was er volop ruimte voor vragen, interactie en discussie. Na de introductie van Marcel Taal (Deltares) en Patrik Peeters (Waterbouwkundig Laboratorium) verschenen verschillende tweeledige stellingen op het presentatiescherm. Op de grond van de zaal waren vier vakken afgezet. Voor het eerste deel van de stelling werd de aanwezigen verzocht het vak aan de linker- of rechterkant te kiezen, voor het tweede deel de voor- of achterkant. Zo ging een van de stellingen over de snelheid van de zeespiegelstijging. De aanwezigen konden hierbij aangeven of zij vonden dat de stijging snel gaat of juist niet zo snel. Daarna werd gevraagd of zij vonden dat we dit met de huidige dijken aankunnen of dat de huidige strategie niet meer voldoende is. Dit leidde tot verassende antwoorden en ruimte voor dialoog. Aan het einde van de sessie ontstonden nog een aantal interessante discussies over natuurlijke dynamiek en kustlijnverkorting als oplossing.

Toegankelijkheid

De toegankelijkheid voor scheepsvaart in de Westerschelde in het verleden, het heden en de toekomst: daar ging het over bij de sessie van Jeroen Verwilligen (MOW Vlaanderen), Dieter Sauvage (MOW Vlaanderen) en Eric Luca (Rijkswaterstaat). Vooral bij het laatste punt, de toekomst, is er ruimte voor dialoog. Zo komt bijvoorbeeld de clash tussen toegankelijkheid en natuurlijkheid aan bod. Hierbij werd de vraag gesteld: “Moeten we meer optrekken met natuurlijkheid vanuit toegankelijkheid?” Richting het einde van de sessie was er ook ruimte voor vragen uit de zaal. Hier werd goed gebruik van gemaakt. Enkele voorbeelden van de gestelde vragen zijn: “Wordt er op het moment rekening gehouden met de zeespiegelstijging?” en “Worden trends in scheepvaart meegenomen in de besluitvorming?” Hieruit ontstonden gesprekken die op een later moment vast en zeker voortgezet worden.

Droogte

In de break-outsessie over droogte, door Eric van Zanten (Rijkswaterstaat), Laurens Hermans (MOW Vlaanderen) en Tineke van de Walle (MOW Vlaanderen) stonden het stijgende waterpeil en het toenemende zoutgehalte van het water in het Schelde-estuarium. Welke effecten heeft dit op de ecologie en de landbouw? En daaropvolgend: wat kunnen we doen om de negatieve effecten te minimaliseren? De beoogde maatregelen, zoals geschetst in de presentatie, zorgden voor interessante vragen en oplossingen uit de zaal. Zo werd bijvoorbeeld gevraagd: “Is infiltratie en aanleg van sponsgebieden stroomopwaarts een geschikte preventiemaatregel?” En: “Is er al nagedacht over circulair watergebruik?” Ook was er ruimte voor discussie wat betreft de effecten op de omliggende landbouwgebieden. De meningen liepen uiteen, maar de sfeer bleef gemoedelijk. Er was voldoende stof om over na te praten.