Gecontroleerd overstromingsgebied Wijmeers verzekert veiligheid en natuur

Op 25 maart werd het nieuwe overstromingsgebied Wijmeers officieel ingehuldigd. Daarmee is het Sigmagebied Cluster Kalkense Meersen helemaal klaar om de streek tussen Gent en Dendermonde tegen overstromingen te beschermen. De inhuldiging vond plaats op het vernieuwde plein van Aard, dat meteen de toegangspoort vormt tot een volledig vernieuwd fiets- en wandelnetwerk.

Het Sigmaplan, het Vlaamse equivalent van het Nederlandse Ruimte voor de Rivier, moet Vlaanderen beschermen tegen overstromingen van de Schelde en haar zijrivieren. Tegelijk wil het de Scheldenatuur herstellen. Het Sigmaplan neemt zo’n 260 kilometer Vlaamse oevers onder handen door dijken aan te leggen en te verstevigen of overstromingsgebieden aan te leggen waar de rivieren vrij spel krijgen.

Plechtige inhuldiging

Een van die Sigmagebieden is de Cluster Kalkense Meersen, een historisch meersengebied dat zich uitstrekt over Berlare, Laarne, Wetteren en Wichelen, op zo’n 25 kilometer van Gent. De Schelde krijgt er meer bewegingsruimte met een natuurgebied van bijna 1000 hectare. Een keten van drie gebieden beschermt de regio tussen Gent en Dendermonde tegen wateroverlast: de gecontroleerde overstromingsgebieden Paardeweide en Bergenmeersen, en Wijmeers, dat deels gecontroleerd overstromingsgebied is en deels ontpolderd gebied. De ontpoldering in dat laatste gebied werd eind 2015 voltooid.

Om dat te vieren, werd het nieuwe overstromingsgebied Wijmeers op 25 maart officieel ingehuldigd in Aard, een gehucht van Wichelen. Niet alleen het overstromingsgebied stond in de kijker, ook het nieuwe dorpsplein van Aard werd feestelijk in gebruik genomen. Dankzij de inspanningen van Vlaams waterwegbeheerder Waterwegen en Zeekanaal NV (W&Z) en de gemeente Wichelen is het gehucht omgetoverd in een fraaie toegangspoort tot de Kalkense Meersen.

Waterveiligheid gegarandeerd

Met de voltooiing van Wijmeers zijn alle veiligheidsprojecten van de Cluster Kalkense Meersen afgerond. Bij een hoog waterpeil op de Schelde treedt eerst Paardeweide en vervolgens Bergenmeersen in werking. Wijmeers, dat bestaat uit twee deelgebieden, is als laatste aan de beurt. Daarom zal het slechts heel uitzonderlijk onder water komen te staan: de zuidelijke kom één keer om de vijftig jaar en de noordelijke kom zelfs maar één keer om de honderd jaar. Metingen van W&Z en het Waterbouwkundig Laboratorium tonen aan dat Wijmeers bij extreme stormen het Scheldeniveau tot 35 centimeter kan doen dalen. Het waterpeil tussen Dendermonde en Gent blijft daardoor minstens een halve meter onder de ‘kruin’ van de Sigmadijken. Zo is de streek beschermd en behoren overstromingen tot de verleden tijd.

Natuur groeit en bloeit

Ondertussen werken W&Z en het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) volop verder aan de natuurinrichting in Wijmeers. Dominiek Decleyre van het ANB legt uit: “We willen het authentieke rivierlandschap met rivierduin en de bijbehorende fauna en flora herstellen. Daarom onderging het landschap verschillende ingrepen. We kunnen echt spreken van een complete make-over. Het gebied kreeg een grondige schoonmaakbeurt en we hebben de vijvers opnieuw ecologisch ingericht en extra struiken geplant. We hebben ook een nieuw vleermuisverblijf ingericht dat rust op de fundering van een voormalig chalet. Daarnaast kwam er een grote oeverzwaluwwand en hebben we de kleppen van de sluizen van het overstromingsgebied visvriendelijker gemaakt. Voor het porseleinhoen en de vele amfibieën en insecten in de streek kwam er een moeras, en de randen van de Grote Kouterstraat zijn vlindervriendelijk ingericht.”

“Op de reactie van de natuur hoefden we niet lang te wachten. Er foerageren al talrijke watervogels en karpers komen er paaien. Kikkers namen de heringerichte poelen in en de oeverzwaluwen hebben hun eerste nestgangen al gegraven. Ook vlinders en libellen komen het gebied stilaan koloniseren. Het aantal soorten neemt sterk toe en we verwachten dat die trend de komende jaren zal doorzetten.”

Op ontdekking, te voet of per fiets

Via nieuwe wandel- en fietsroutes kan iedereen de realisaties in de Cluster Kalkense Meersen ontdekken. De nieuwe wandelingen vormen een uitbreiding op de wandelroutes die al bestonden in deze cluster en laten wandelaars genieten van de prachtige natuur. Ook fietsers vinden er hun gading, met een fietsroute van 34 kilometer die het hele gebied doorkruist. Een parel voor natuurliefhebbers, met voor elk wat wils.