Vissen veroveren Kalkense achterland
Veel vissen zijn nomaden: ze paaien op de ene plek, groeien op op een andere plek en sterven nog ergens anders. Maar vaak worden stukken van hun leefgebied afgesneden door menselijke ingrepen. In de Kalkense Meersen winnen de vissen opnieuw terrein dankzij visvriendelijke constructies in het kader van het Sigmaplan.
Tussen Laarne, Wetteren, Wichelen en Berlare strekt zich 950 hectare overstromingsgebied en natte weilanden uit: de Cluster Kalkense Meersen. Vroeger waren tientallen vissoorten hier thuis, in het achterland van de Schelde. Maar sinds de mens het gebied bedijkt heeft en ingericht heeft met sluizen en pompgemalen, kunnen ze hun vertrouwde habitat niet meer bereiken. Dat is nochtans nodig om zich voort te planten of om op te groeien. “Daar hebben we rekening mee gehouden bij de aanleg van de nieuwe Sigmadijk rond het gebied”, zegt Dominiek Decleyre, projectleider bij het Agentschap voor Natuur en Bos. “Met visvriendelijke constructies krijgen oorspronkelijke bewoners als karper, snoek, stekelbaars, bot en paling hun habitat terug.”
Trappen en sluizen
Wat zijn die visvriendelijke constructies? Een vistrap tussen de regenwatergracht en de Kalkenvaart, een uitwateringsconstructie met een vistrapsysteem tussen de monding van de Bellebeek en de Schelde, een visvriendelijke sluis in het overstromingsgebied van Bergenmeersen, visvriendelijke in- en uitlaatconstructies in Paardeweide en kleine openingen in de sluizen van het overstromingsgebied Wijmeers. “En dat is niet alles”, zegt Dominiek Decleyre. “In 2018 komt er nog een doorgang bij – de belangrijkste. Dan bouwen we een grote vistrap aan de Oude Schelde. We combineren al die maatregelen bovendien met visvriendelijke inrichtingen in het gebied. Zo sluit de Oude Schelde aan op de Kalkenvaart, die op haar beurt uitkomt op drie grote beken in een achterland dat reikt tot Gent. Samen met de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) zullen we die waterlopen herinrichten in functie van de onderwaterhabitat.”
Integraal waterbeleid
Het water in de Kalkense Meersen is ook zuiverder geworden. Dominiek Decleyre: “Vroeger werd bij hevige regen riool- en regenwater overgestort in de beken. In samenwerking met Aquafin en de omliggende gemeentes hebben we het regenwater afgekoppeld zodat het rioolwater naar een waterzuiveringsstation vloeit en het propere water naar de Kalkenvaart. Duurzaam beheer staat hoog op het prioriteitenlijstje. Na de bouw van de vistrappen past de VMM de instellingen van het pompgemaal zo aan dat het pompen en het energieverbruik tot een minimum worden herleid. De vistrap zal het water zoveel mogelijk afvoeren naar de Schelde.”
Rijk menu voor vogels
Al die maatregelen werpen vruchten af. Dominiek Decleyre: “Nu al zijn bot en fint opnieuw gespot in de Kalkense Meersen. Reken maar dat er nog meer soorten zullen opduiken als de nieuwe sluis aan de Oude Schelde er ligt. Dat is trouwens ook goed nieuws voor de andere bewoners van het gebied. Reigers, lepelaars en zelfs de visarend komen zich hier regelmatig te goed doen aan de vissen. Nu is het uitkijken naar de eerste roerdomp.”
